Dr hab. Agnieszka Nikiforuk

Dr hab. Agnieszka Nikiforuk
Stanowisko
Profesor instytutu
Zakład
Zakład Badań Nowych Leków

Wszystkie publikacje
  • Wpływ pozytywnych allosterycznych modulatorów nikotynowych receptorów cholinergicznych podtypu alfa7 na złożone procesy poznawcze. - 2013-07-12 - 2016-07-12
    Nikotynowe receptory cholinergiczne podtypu α7 (α7-nACh) odgrywają istotną rolę w regulacji złożonych procesów poznawczych, których deficyt towarzyszy wielu zaburzeniom psychicznym. Sugeruje się także związek tych receptorów z patogenezą schizofrenii. Z tego powodu receptory α7-nAChR wzbudzają w ostatnich latach duże zainteresowanie, jako cel dla rozwoju farmakoterapii zaburzeń kognitywnych w schizofrenii. Aktywność tych receptorów może być modyfikowana poprzez działanie tradycyjnych ortosterycznych agonistów, a od niedawna, podaniem pozytywnych allosterycznych modulatorów (tzw. PAM). Pomimo licznych przesłanek przedklinicznych, prokognitywne działanie bezpośrednich agonistów ortosterycznych nie zostało jednoznacznie potwierdzone w badaniach klinicznych u chorych na schizofrenie. Uważa się, że modulacja allosteryczna może wiązać się z korzystniejszym i bardziej specyficznym profilem działania. Stąd też duże nadzieje pokłada się w PAM receptorów α7-nACh. Chociaż w ostatnich latach opisano kilka związków będących α7-nACh PAM, ich efekty funkcjonalne, w tym wpływ na procesy poznawcze, nie są poznane. U podłoża proponowanej hipotezy badawczej leży przesłanka, że behawioralne efekty tych związków mogą różnić się od efektów wywoływanych ortosteryczną aktywacją receptora α7-nACh. Sugeruje to między innymi hamujący wpływ α7-nACh PAM na proces desensytyzacji, będący istotną cechą receptora α7-nACh. Celem proponowanego projektu jest, więc określenie działania α7-nACh PAM w porównaniu do ortosterycznych agonistów, w testach zwierzęcych, badających złożone procesy poznawcze (funkcje wykonawcze, procesy uwagi, pamięć roboczą) istotne z perspektywy deficytów kognitywnych obserwowanych w takich zaburzeniach psychicznych jak schizofrenia.
  • Ocena skuteczność ligandów cholinergicznych receptorów nikotynowych podypu alfa7 w szczurzych modelach autyzmu
    Zaburzenia ze spektrum autyzmu (ang. autism spectrum disorders, ASD) to obecnie najczęściej występujące zaburzenia neurorozwojowe, które stanowią jeden z najpoważniejszych problemów zdrowotnych i społecznych współczesnego świata. ASD charakteryzuje występowanie dwóch osiowych objawów: zaburzeń komunikacji/interakcji społecznych oraz powtarzalnych zachowań, aktywności oraz zainteresowań. Deficyty te występujących od wczesnych etapów rozwoju i utrzymują się w okresie dorosłości. Prowadzi to do poważnego ograniczenia funkcjonowania w codziennym życiu. U osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu zazwyczaj współwystępują także inne objawy psychopatologiczne w postaci: stanów lękowych, nadpobudliwości psychoruchowej z zaburzeniami koncentracji uwagi, zmienności nastrojów, zachowań agresywnych, zwiększonej drażliwości i zaburzeń poznawczych. W ciągu ostatnich lat obserwuje się wzrost częstości rozpoznawania ASD, co w konsekwencji prowadzi także do wzrostu kosztów związanych z leczeniem i opieką nad pacjentami z ASD.W leczeniu autyzmu stosuje się wiele leków, które skierowane są przede wszystkim na niwelowanie współistniejących objawów. Ciągle jednak trwa poszukiwanie skutecznej farmakoterapii, która prowadziłaby do normalizacji osiowych objawów ASD, w szczególności zaburzeń komunikacji i interakcji społecznych. Badania wskazują na role układu cholinergicznego, w tym receptora nikotynowego podtypu alfa7 (α7-nACh), zarówno w rozwoju zaburzeń ze spektrum autyzmu jak i farmakoterapii tych schorzeń. Dotychczas jednak brak badań dotyczących skuteczności selektywnych ligandów receptora α7-nACh wobec osiowych objawów autyzmu zarówno w badaniach klinicznych jak i przedklinicznych. Nasza hipoteza badawcza zakłada, że selektywna stymulacja receptora α7-nACh będzie skuteczna zarówno wobec osiowych objawów ASD, jak i współistniejących zaburzeń. W celu weryfikacji tej hipotezy, planujemy ocenić efekty ligandów (tj. pozytywnych allosterycznych modulatorów i agonisty) receptora α7-nACh w neurorozwojowych modelach autyzmu u szczurów. Badania prowadzone w testach behawioralnych zostaną uzupełnione oceną zmian neurochemicznych w mózgu.Wyniki proponowanego projektu będą stanowić przesłankę co do potencjalnego zastosowania ligandów receptora α7-nACh w terapii autyzmu.  

Zainteresowania badawcze

Techniki badawcze

Słowa kluczowe