Zakład Fitochemii
Przedmiotem badań prowadzonych w Zakładzie Fitochemii są biologicznie aktywne metabolity wtórne roślin i roślinnych kultur tkankowych, ze szczególnym uwzględnieniem związków syntetyzowanych przez rośliny plemion Cichorieae i Inuleae z rodziny astrowatych.
Zakres prowadzonych prac obejmuje: izolację i identyfikację znanych związków pochodzenia roślinnego, izolację i ustalanie struktury związków nieznanych wcześniej z występowania w naturze, analizę ilościową metabolitów roślinnych, badanie wpływu czynników środowiskowych i regulatorów biosyntezy na akumulację metabolitów w materiale roślinnym in vitro i in vivo oraz wykonywanie wstępnych badań aktywności biologicznej za pomocą testów spektrofotometrycznych (ocena potencjału redukcyjnego, wychwyt wolnych rodników, hamowanie aktywności tyrozynazy i oksydazy ksantynowej), a także prowadzenie kultur in vitro gatunków roślin leczniczych obcych naszej florze. Tematem wiodącym są, w ostatnich latach, niezbadane wcześniej fitochemicznie gatunki sałat pochodzące ze stanu naturalnego oraz hodowlane odmiany sałat i cykorii i ich metabolity o działaniu przeciwzapalnym i antyoksydacyjnym.
W ramach współpracy z innymi jednostkami, Zakład wykonuje analizy wybranych związków w dostarczonym materiale roślinnym różnego pochodzenia, przekazuje wyizolowane związki do badań farmakologicznych oraz dostarcza materiał roślinny do badań biologicznych.
Metody badawcze
Metody izolacji: konwencjonalna chromatografia kolumnowa (CC - adsorpcyjna w układzie faz normalnych i odwróconych, filtracja żelowa), chromatografia rotacyjna (CATLC), chromatografia cienkowarstwowa (TLC), preparatywna wysokosprawna chromatografia cieczowa (HPLC), ekstrakcja do fazy stałej.
Metody jakościowe: chromatografia cienkowarstwowa (TLC), wysokosprawna chromatografia cieczowa z detekcją UV-VIS (HPLC-DAD), spektroskopia UV-VIS, spektrometria mas, spektroskopia magnetycznego rezonansu jądrowego (1H i 13C NMR, techniki jedno- i dwuwymiarowe), elektroforeza.
Metody ilościowe: Spektroskopia UV-VIS, TLC-FID, HPLC-DAD.
B.Hodowle tkankowe roślin
Rozmnażanie roślin in
vitro drogą organogenezy pośredniej i bezpośredniej, otrzymywanie i
prowadzenie kultur niezróżnicowanych komórek roślinnych, otrzymywanie i prowadzenie
kultur korzeni włośnikowatych, detekcja obecności T-DNA w genomie roślinnym za
pomocą PCR i analizy opin.
-
Stem Lettuce and Its Metabolites: Does the Variety Make Any Difference?
Janusz Malarz, Klaudia Michalska, Anna Stojakowska
Foods (Basel, Switzerland), E59 10.3390/foods10010059
PMID:33383824 -
Neuroprotective Effects of Methyl Caffeate against Hydrogen Peroxide-Induced Cell Damage: Involvement of Caspase 3 and Cathepsin D Inhibition.
Danuta Jantas, Jakub Chwastek, Janusz Malarz, Anna Stojakowska, Władysław Lasoń
Biomolecules, E1530 10.3390/biom10111530
PMID:33182454 -
undefined
Natalia Kłeczek, Janusz Malarz, Barbara Gierlikowska, Anna K Kiss, Anna Stojakowska
Molecules (Basel, Switzerland), E4913 10.3390/molecules25214913
PMID:33114240 -
undefined
Klaudia Michalska, Jolanta Marciniuk, Anna Stojakowska
Natural product research, 10.1080/14786419.2020.1712389
PMID:31928353 -
undefined
Anna Wajs-Bonikowska, Janusz Malarz, Anna Stojakowska
Molecules (Basel, Switzerland), E4418 10.3390/molecules24234418
PMID:31816933 -
undefined
Natalia Kłeczek, Barbara Michalak, Janusz Malarz, Anna Karolina Kiss, Anna Stojakowska
Molecules (Basel, Switzerland), E1614 10.3390/molecules24081614
PMID:31022860 -
Eupatoriopicrin Inhibits Pro-inflammatory Functions of Neutrophils via Suppression of IL-8 and TNF-alpha Production and p38 and ERK 1/2 MAP Kinases.
Barbara Michalak, Jakub P Piwowarski, Sebastian Granica, Birgit Waltenberger, Atanas G Atanasov, Shafaat Y Khan, Johannes M Breuss, Pavel Uhrin, Barbara Żyżyńska-Granica, Anna Stojakowska, Hermann Stuppner, Anna K Kiss
Journal of natural products, 10.1021/acs.jnatprod.8b00939
PMID:30653318 -
Major terpenoids from Telekia speciosa flowers and their cytotoxic activity in vitro.
Anna Stojakowska, Agnieszka Galanty, Janusz Malarz, Marta Michalik
Natural product research, 10.1080/14786419.2018.1437431
PMID:29430966 -
Does co-inoculation of Lactuca serriola with endophytic and arbuscular mycorrhizal fungi improve plant growth in a polluted environment?
Rafał Ważny, Piotr Rozpądek, Roman J Jędrzejczyk, Marta Śliwa, Anna Stojakowska, Teresa Anielska, Katarzyna Turnau
Mycorrhiza, 10.1007/s00572-018-0819-y
PMID:29359253 -
Structure elucidation of an unusual new sesquiterpene lactone glucoside ester from Crepis pannonica.
Klaudia Michalska, Edward Szneler, Wanda Kisiel
Magnetic resonance in chemistry : MRC, 10.1002/mrc.4358
PMID:26376761 -
Mycorrhizal fungi modulate phytochemical production and antioxidant activity of Cichorium intybus L. (Asteraceae) under metal toxicity.
P Rozpądek, K Wężowicz, A Stojakowska, J Malarz, E Surówka, Ł Sobczyk, T Anielska, R Ważny, Z Miszalski, K Turnau
Chemosphere, 10.1016/j.chemosphere.2014.04.023 S0045-6535(14)00493-7
PMID:25048909 -
Chemotaxonomic value of magastigmane glucosides of Cichorium calvum.
Klaudia Michalska, Alex Beharav, Wanda Kisiel
Natural product communications,
PMID:24689202 -
Long-term cultured hairy roots of chicory-a rich source of hydroxycinnamates and 8-deoxylactucin glucoside.
Janusz Malarz, Anna Stojakowska, Wanda Kisiel
Applied biochemistry and biotechnology, 10.1007/s12010-013-0446-1
PMID:23975347 -
Sesquiterpene lactones from Lactuca canadensis and their chemotaxonomic significance.
Klaudia Michalska, Edward Szneler, Wanda Kisiel
Phytochemistry, 10.1016/j.phytochem.2013.02.005 S0031-9422(13)00060-5
PMID:23522933 -
Root tubers of Lactuca tuberosa as a source of antioxidant phenolic compounds and new furofuran lignans.
Anna Stojakowska, Klaudia Michalska, Janusz Malarz, Alex Beharav, Wanda Kisiel
Food chemistry, 10.1016/j.foodchem.2012.11.062 S0308-8146(12)01794-3
PMID:23411240
-
Natural products from Tolpis barbata (L.) Gaertn. (Asteraceae, Cichorieae)
Michalska K., Malarz J., Paul W., Stojakowska A. Biochem. Syst. Ecol., 2019, 86, 103922
-
Associations between root-inhabiting fungi and 40 species of medicinal plants with potential applications in the pharmaceutical and biotechnological industries
Piszczek P., Kuszewska K., Błaszkowski J., Sochacka-Obruśnik A., Stojakowska A., Zubek S. Appl. Soil Ecol., 2019, 137, 69-77
-
Further sesquiterpenoids and phenolics from two species of Taraxacum F.H.Wigg. and cytotoxic activity of taraxinic acid and its derivatives
Michalska K., Galanty A., Michalski O., Stojakowska A. Phytochem. Lett., 2019, 30, 296-301
-
Thymol derivatives from the roots of Xerolekia speciosissima an endemic species of the pre-Alpine area
Kłeczek N., Malarz J., Kosecka-Strojek M., Musielak B., Stojakowska A. 2019, 30, 235-237. DOI: 10.1016/j.phytol.2019.01.010
-
Sesquiterpene lactones and phenolics from roots of Leontodon hispidus subsp. hispidus
Michalska K., Pieron K., Stojakowska A. 2018. Nat. Prod. Commun., 13, 393-394.
-
Phenolics and terpenoids from a wild edible plant Lactuca orientalis (Boiss.) Boiss.: A preliminary study
Stojakowska A., Michalska K., Kłeczek N., Malarz J., Beharav A. 2018. J. Food Comp. Anal., 69, 20-24.
-
Bioactive phenolics from in vitro cultures of Lactuca aculeata Boiss. et Kotschy
Stojakowska A., Malarz J. 2017. Phytochem. Lett., 19, 7-11
-
Sesquiterpenoids from roots of Lactuca sativa var. angustana cv. "Gruener Stern"
Michalska K., Michalski O., Stojakowska A. 2017, 20, 425-428. DOI 10.1016/j.phytol.2016.10.023
-
Hydroxycinnamates from elecampane (Inula helenium L.) callus culture
Stojakowska A., Malarz J., Kiss A.K. 2016. Acta Physiol. Plant., 38, 41, DOI 10.1007/s11738-016-2069-y
-
Acylated hydroxycinnamic acid glucosides from flowers of Telekia speciosa
Stojakowska A., Malarz J., Żylewski M., Kisiel W. 2015. Phytochemistry Lett., 12, 257-261
-
Chemical constituents of Lactuca dregeana
Michalska K., Kisiel W., Stojakowska A. 2015. Biochem. Syst. Ecol., 59, 302-304.
-
Quantitative analysis of sesquiterpene lactones and thymol derivatives in extracts from Telekia speciosa
Stojakowska A., Malarz J., Kisiel W. 2015. Phytochemistry Lett., 11, 378-383.
-
Variation of sesquiterpene lactone contents in Lactuca georgica natural populations from Armenia
Beharav A., Stojakowska A., Ben-David R., Malarz J., Michalska K., Kisiel W. 2015. Genet. Resour. Crop Evol., 62, 431-441.
-
Chemical constituents from Lactuca inermis, a wild African species.
Michalska
K., Kisiel W.
Biochem. Syst. Ecol., 2014, 55, 104-106. -
A new neolignan glucoside from hairy roots of Cichorium intybus
Malarz J., Stojakowska A., Szneler E., Kisiel W. 2013. Phytochemistry Lett., 6, 59-61
Zainteresowania badawcze
Techniki badawcze
- chromatografia cienkowarstwowa (TLC)
- chromatografia rotacyjna (CATLC)
- elektroforeza
- hodowle tkankowe roślin
- konwencjonalna chromatografia kolumnowa (CC)
- kultury korzeni włośnikowatych
- kultury niezróżnicowanych komórek roślinnych
- organogeneza bezpośrednia
- organogeneza pośrednia
- spektrometria mas
- spektroskopia magnetycznego rezonansu jądrowego (1H i 13C NMR, techniki jedno- i dwuwymiarowe)
- spektroskopia UV-VIS
- wysokosprawna chromatografia cieczowa (HPLC) z detekcją UV