Zakład Farmakologii Uzależnień

Kierownik:
Prof. dr hab. Małgorzata Filip

Pracownicy:
Prof. dr hab. Edmund Przegaliński, Dr hab. Małgorzata Frankowska, Dr Karolina Wydra-Kolarska, Dr Irena Smaga-Maślanka, Dr Dawid Gawliński

Pracownicy inżynieryjno-techniczni/specjaliści:
 Agata Suder, Renata Pieniążek

Doktoranci:
 Mgr Kacper Witek, lek. med. Jahnobi Konwar


Profil badawczy
Pracownia Farmakologii Uzależnień (PFU) powstała w Zakładzie Farmakologii w 2006 r. W roku 2017 Pracownia została przekształcona w Zakład Farmakologii Uzależnień. Zespół koncentruje się na tematyce uzależnień od środków psychostymulujących (amfetamina, metylenodioksyamfetamina, kokaina), nikotyna, alkohol oraz THC. Tematy realizowane w PFU dotyczą poszukiwania mechanizmów molekularnych i neurochemicznych uzależnienia oraz możliwości farmakologicznej interwencji.

Do naszych badań wykorzystujemy praktycznie wszystkie dostępne metody badawcze które mogą obrazować różne fazy złożonego procesu uzależnienia (wejście w nałóg, podtrzymanie nałogu, głód narkotykowy i inne objawy odstawienia oraz nawroty). Zakres prowadzonych badań obejmuje różne modele zwierzęce (depresja doświadczalna, zwierzęta transgeniczne), manipulacje farmakologiczne (np. lezje, podania dostrukturalne i obwodowe, iniekcje selektywnych ligandów receptorów), analizy biochemiczne (oznaczanie zmian w ekspresji receptorów i enzymów, zmian w synaptycznych i tkankowych poziomach neuroprzekaźników/neuromodulatorów) oraz analizy molekularne (badanie mitochondrialnego DNA (mtDNA), analiza ekspresji genów i miRNA, analizy epigenetyczne).

Współpracujemy ściśle z wieloma jednostkami naukowymi w kraju (Zakład Farmakodynamiki Wydziału Farmaceutycznego WUM, Katedra i Zakład Farmakologii z Farmakodynamiką Wydziału Farmaceutycznego UM w Lublinie) i za granicą (Zakład Badań Układu Nerwowego – Karolinska Institutet, Wydział Farmaceutyczny – Uniwersytet w Ferrarze, Zakład Badań Farmakologicznych i Biomolekularnych – Uniwersytet w Mediolanie, Zakład Psychiatrii i Psychoterapii – Uniwersytet Friedrich Alexander w Erlangen-Nürnberg).

Metody badawcze
Metody i testy behawioralne:
Pomiar aktywności lokomotorycznej zwierząt, dożylne samopodawanie substancji uzależniających, pobieranie alkoholu w warunkach wolnego wyboru, samopobieranie naturalnej nagrody, test preferencji sacharozy, test rozróżniania (drug discrimination), test podniesionego labiryntu „zero”, zmodyfikowany test wymuszonego pływania

Metody biologii molekularnej:
Izolacja DNA/RNA, PCR, RT-qPCRe
elektroforeza w żelu agarozowym i poliakryloamidowym

Metody biochemiczne:
Izolacja białka, oznaczanie stężenia białka metodą BCA, Western blot, ELISA,
mikrodializa in vivo

Metody histologiczne i histochemiczne:
Utrwalanie tkanek, autoradiografia receptorowa, analiza immunohistochemiczna i immunofluorescencyjna

Inne:
Stereotaktyczna implantacja kaniul domózgowych, implantacja kaniul dożylnych, podania domózgowe, bulbektomia

Najważniejsze dwa odkrycia w ciągu 3 ostatnich lat
- Amidowa pochodna N-acetylocysteiny hamuje nawroty do nałogu kokainowego u szczurów z doświadczalną depresją.
- Toniczna aktywacja receptorów A2A zlokalizowanych w jądrze półleżącym przegrody indukuje nawrót do nałogu kokainowego.

Wszystkie publikacje
  • Matczyna otyłość jako czynnik predysponujący do rozwoju zaburzeń autystycznych u potomstwa - w poszukiwaniu roli mikrobioty jelitowej i strategii prewencji, Dr Dawid Gawliński
    GRANT NCN nr 2021/43/B/NZ5/02552 (OPUS 22)
  • Wpływ diety bogatej w kwasy tłuszczowe omega-3 na zaburzenia mielinizacji i fenotyp depresyjny indukowany matczyną dietą wysokotłuszczową w ciąży i laktacji u potomstwa. NCN, SONATA 16, UMO-2020/39/D/NZ5/02581, Dr Irena Smaga-Maślanka

  • Międzypokoleniowy wpływ matczynej diety wysokotłuszczowej na zmiany morfologiczne i epigenetyczne w korze przedczołowej potomstwa, Dr Dawid Gawliński
    GRANT NCN nr 2020/04/X/NZ7/02058 (MINIATURA 4)
  • Wpływ diety wysokotłuszczowej matki w czasie ciąży i laktacji na zmiany epigenetyczne w obrębie genu kodującego receptor kannabinoidowy CB1 (CNR1) w mózgu potomstwa. NCN, MINIATURA 4, 2020/04/X/NZ7/00049 , Dr Irena Smaga-Maślanka

  • Dieta matki w czasie ciąży i karmienia jako czynnik zwiększający ryzyko uzależnienia od kokainy u potomstwa - przedkliniczne badania behawioralne i neurochemiczne nad rolą receptorów melanokortynowych typu 4 w mózgu u szczurów., Prof. dr hab. Małgorzata Filip
    Grant NCN nr UMO-2016/21/B/NZ4/00203 (OPUS 11)
  • Zaburzona interakcja pomiędzy podjednostkami receptora NMDA a białkami rusztowania komórkowego podczas abstynencji kokainowej jako krytyczny punkt w regulacji zachowania poszukiwawczego i nawrotu do nałogu, Prof. dr hab. Małgorzata Filip
    GRANT NCN nr UMO-2015/17/B/NZ7/02935 (OPUS 9)
  • Efekty i potencjalne mechanizmy działania disulfiramu i nepikastatu w uzależnieniu od morfiny u zwierząt doświadczalnych. , Dr hab. Małgorzata Frankowska
    GRANT NCN nr UMO-2014/15/D/NZ7/01821 (SONATA 9)Kierownik grantu dr inż. Patrycja Magdalena Kleczkowska, Warszawski Uniwersytet Medyczny; Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej
  • Epigenetyczne mechanizmy regulujące głód narkotykowy i nawrót nałogu kokainowego, Prof. dr hab. Małgorzata Filip
    GRANT NCN nr UMO-2012/06/A/NZ3/00022 (MAESTRO)
  • Rola receptorowych kompleksów heterodimerycznych mGlu5‑D2 w wygaszaniu zachowań poszukiwawczych związanych z uzależnieniem od substancji psychostymulujących (kokaina i MDMA): analiza behawioralna i biomolekularna u szczurów, Dr hab. Małgorzata Frankowska
    GRANT NCN  nr UMO‑2011/03/D/NZ7/06 295 (SONATA 8)
  • Understanding cocaine addiction. A2A-D2 and A1-D1 heteromers as novel targets for cocaine action, Dr hab. Małgorzata Frankowska
    opiekun naukowy Prof. Kjell Fuxe, Division of Cellular and Molecular Neuroscience, Department of Neuroscience, Karolinska Institutet, Sztokholm, Szwecja
Wszystkie granty
  • Nagroda im. J.J. Supniewskich za całokształt działalności naukowej w roku 2022, Dr Irena Smaga-Maślanka
    Wtorek, 31 Stycznia 2023
  • Nagroda Prezesa Rady Ministrów w kategorii „wysoko ocenione osiągnięcia naukowe będące podstawą nadania stopnia doktora habilitowanego.”, Dr hab. Małgorzata Frankowska
    Poniedziałek, 12 Grudnia 2022
  • Nagroda im. prof. Aleksandra Szczygła Polskiego Towarzystwa Nauk Żywieniowych za najlepszą pracę naukowo-badawczą opublikowaną w roku 2021 , Dr Dawid Gawliński
    Piątek, 21 Października 2022
  • Wyjazd konferencyjny realizowany w ramach Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej (NAWA) program PROM , Dr hab. Małgorzata Frankowska
    Poniedziałek, 10 Stycznia 2022
  • Stypendium im. Mieczysława Bekkera Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej na staż podoktorski w Boston Children's Hospital, Harvard Medical School, Dr Dawid Gawliński
    Niedziela, 12 Grudnia 2021
  • Nagroda Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego dla wybitnych młodych naukowców, Dr Irena Smaga-Maślanka
    Wtorek, 9 Czerwca 2020
  • PROM, NAWA, 14-dniowy staż szkoleniowy, Department of Pharmacological and Biomolecular Sciences, University of Milan, Włochy, 03.06.2019-14.06.2019 r., Dr Irena Smaga-Maślanka
    Poniedziałek, 3 Czerwca 2019
  • ERASMUS+, 7-dniowy staż szkoleniowy, European Laboratory for Non-linear Spectroscopy (LENS), University of Florence, Włochy, 19.03.2019-25.03.2019 r., Dr Irena Smaga-Maślanka
    Wtorek, 19 Marca 2019
  • Wyjazd konferencyjny realizowany w ramach Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej (NAWA) program PROM, Dr hab. Małgorzata Frankowska
    Czwartek, 20 Grudnia 2018
  • Wyjazd naukowo-szkoleniowy realizowany w ramach projakościowej dotacji KNOW, IF PAN, Dr hab. Małgorzata Frankowska
    Środa, 8 Lutego 2017
  • Uzyskanie dyplomu studiów podoktoranckich, Karolinska Institutet, Sztokholm, Szwecja,, Dr hab. Małgorzata Frankowska
    Piątek, 1 Kwietnia 2011
  • Zespołowa Nagroda Naukowa Wydziału V Nauk Medycznych Polskiej Akademii Nauk za cykl prac opublikowanych w czasopismach o wysokim współczynniku wpływu dotyczące przedklinicznych badań mechanizmów powstawania uzależnień od kokainy i nikotyny, Dr hab. Małgorzata Frankowska
    Piątek, 1 Października 2010
  • Stypendium naukowe fundacji Torsten och Rangnar Söderbergs Foundation, finansujący 2 letni staż w Istytucie Karolinska, Sztokholm, Szwecja, Dr hab. Małgorzata Frankowska
    Wtorek, 31 Marca 2009
  • Krajowe stypendium naukowe dla młodych naukowców Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej (program START), Dr hab. Małgorzata Frankowska
    Poniedziałek, 31 Marca 2008
  • Stypendium konferencyjne: NIDA mini-convention: Frontiers in Addiction Research, CPDD/NIDA, Atlanta, Stany Zjednoczone, Dr hab. Małgorzata Frankowska
    Środa, 31 Stycznia 2007
Wszystkie nagrody
Kierownik zakładu

Prof. dr hab. Małgorzata Filip

Telefon: +48 12 6623296
E-mail: ifpan@if-pan.krakow.pl

Zainteresowania badawcze

Techniki badawcze

Słowa kluczowe