Zakład Fitochemii

Przedmiotem badań prowadzonych w Zakładzie Fitochemii są biologicznie aktywne metabolity wtórne roślin i roślinnych kultur tkankowych, ze szczególnym uwzględnieniem związków syntetyzowanych przez rośliny plemion Cichorieae i Inuleae z rodziny astrowatych.

Zakres prowadzonych prac obejmuje: izolację i identyfikację znanych związków pochodzenia roślinnego, izolację i ustalanie struktury związków nieznanych wcześniej z występowania w naturze, analizę ilościową metabolitów roślinnych, badanie wpływu czynników środowiskowych i regulatorów biosyntezy na akumulację metabolitów w materiale roślinnym in vitro i in vivo oraz wykonywanie wstępnych badań aktywności biologicznej za pomocą testów spektrofotometrycznych (ocena potencjału redukcyjnego, wychwyt wolnych rodników, hamowanie aktywności tyrozynazy i oksydazy ksantynowej), a także prowadzenie kultur in vitro gatunków roślin leczniczych obcych naszej florze. Tematem wiodącym są, w ostatnich latach, niezbadane wcześniej fitochemicznie gatunki sałat pochodzące ze stanu naturalnego oraz hodowlane odmiany sałat i cykorii i ich metabolity o działaniu przeciwzapalnym i antyoksydacyjnym.

W ramach współpracy z innymi jednostkami, Zakład wykonuje analizy wybranych związków w dostarczonym materiale roślinnym różnego pochodzenia, przekazuje wyizolowane związki do badań farmakologicznych oraz dostarcza materiał roślinny do badań biologicznych.


Metody badawcze

A. Analiza fitochemiczna

Metody izolacji: konwencjonalna chromatografia kolumnowa (CC - adsorpcyjna w układzie faz normalnych i odwróconych, filtracja żelowa), chromatografia rotacyjna (CATLC), chromatografia cienkowarstwowa (TLC), preparatywna wysokosprawna chromatografia cieczowa (HPLC), ekstrakcja do fazy stałej.

Metody jakościowe: chromatografia cienkowarstwowa (TLC), wysokosprawna chromatografia cieczowa z detekcją UV-VIS (HPLC-DAD), spektroskopia UV-VIS, spektrometria mas, spektroskopia magnetycznego rezonansu jądrowego (1H i  13C NMR, techniki jedno- i dwuwymiarowe), elektroforeza.

Metody ilościowe: Spektroskopia UV-VIS, TLC-FID, HPLC-DAD.


B.Hodowle tkankowe roślin

Rozmnażanie roślin in vitro drogą organogenezy pośredniej i bezpośredniej, otrzymywanie i prowadzenie kultur niezróżnicowanych komórek roślinnych, otrzymywanie i prowadzenie kultur korzeni włośnikowatych, detekcja obecności T-DNA w genomie roślinnym za pomocą PCR i analizy opin.

  • undefined Janusz Malarz, Agnieszka Galanty, Anna Stojakowska
    Plants (Basel, Switzerland), 2815 10.3390/plants11212815
    PMID:36365268
  • Hairy Root Cultures as a Source of Polyphenolic Antioxidants: Flavonoids, Stilbenoids and Hydrolyzable Tannins. Janusz Malarz, Klaudia Michalska, Yulia V Yudina, Anna Stojakowska
    Plants (Basel, Switzerland), 1950 10.3390/plants11151950
    PMID:35956428
  • undefined Ciara-Ruth Kenny, Anna Stojakowska, Ambrose Furey, Brigid Lucey
    Molecules (Basel, Switzerland), 1406 10.3390/molecules27041406
    PMID:35209195
  • undefined Klaudia Michalska, Agnieszka Galanty, Thanh Nguyen Le, Janusz Malarz, Nguyen Quoc Vuong, Van Cuong Pham, Anna Stojakowska
    Molecules (Basel, Switzerland), 7013 10.3390/molecules26227013
    PMID:34834104
  • undefined Danuta Jantas, Janusz Malarz, Thanh Nguyen Le, Anna Stojakowska
    International journal of molecular sciences, 10363 10.3390/ijms221910363
    PMID:34638702
  • The contribution of phenolics to the anti-inflammatory potential of the extract from Bolivian coriander (Porophyllum ruderale subsp. ruderale). Karolina A Pawłowska, Tomasz Baracz, Weronika Skowrońska, Jakub P Piwowarski, Magdalena Majdan, Janusz Malarz, Anna Stojakowska, Christian Zidorn, Sebastian Granica
    Food chemistry, S0308-8146(21)02122-1 10.1016/j.foodchem.2021.131116
    PMID:34583181
  • undefined Natalia Kłeczek, Janusz Malarz, Barbara Gierlikowska, Łukasz Skalniak, Agnieszka Galanty, Anna K Kiss, Anna Stojakowska
    Molecules (Basel, Switzerland), 4644 10.3390/molecules26154644
    PMID:34361797
  • undefined Klaudia Michalska, Janusz Malarz, Anna Stojakowska
    Natural product research, 10.1080/14786419.2021.1920583
    PMID:33969755
  • undefined Anna Wajs-Bonikowska, Janusz Malarz, Łukasz Szoka, Paweł Kwiatkowski, Anna Stojakowska
    Molecules (Basel, Switzerland), 1883 10.3390/molecules26071883
    PMID:33810440
  • Stem Lettuce and Its Metabolites: Does the Variety Make Any Difference? Janusz Malarz, Klaudia Michalska, Anna Stojakowska
    Foods (Basel, Switzerland), E59 10.3390/foods10010059
    PMID:33383824
  • Neuroprotective Effects of Methyl Caffeate against Hydrogen Peroxide-Induced Cell Damage: Involvement of Caspase 3 and Cathepsin D Inhibition. Danuta Jantas, Jakub Chwastek, Janusz Malarz, Anna Stojakowska, Władysław Lasoń
    Biomolecules, E1530 10.3390/biom10111530
    PMID:33182454
  • undefined Natalia Kłeczek, Janusz Malarz, Barbara Gierlikowska, Anna K Kiss, Anna Stojakowska
    Molecules (Basel, Switzerland), E4913 10.3390/molecules25214913
    PMID:33114240
  • undefined Klaudia Michalska, Jolanta Marciniuk, Anna Stojakowska
    Natural product research, 10.1080/14786419.2020.1712389
    PMID:31928353
  • undefined Anna Wajs-Bonikowska, Janusz Malarz, Anna Stojakowska
    Molecules (Basel, Switzerland), E4418 10.3390/molecules24234418
    PMID:31816933
  • undefined Natalia Kłeczek, Barbara Michalak, Janusz Malarz, Anna Karolina Kiss, Anna Stojakowska
    Molecules (Basel, Switzerland), E1614 10.3390/molecules24081614
    PMID:31022860
Wszystkie publikacje
  • Secondary Metabolism in Tissue and Organ Cultures of Plants from the Tribe Cichorieae

    Stojakowska A., Malarz J. (2021) Secondary Metabolism in Tissue and Organ Cultures of Plants from the Tribe Cichorieae. In: Ramawat K.G., Ekiert H.M., Goyal S. (eds) Plant Cell and Tissue Differentiation and Secondary Metabolites. Reference Series in Phytochemistry. Springer, Cham. https://doi.org/10.1007/978-3-030-30185-9_23
  • Natural products from Tolpis barbata (L.) Gaertn. (Asteraceae, Cichorieae)

    Michalska K., Malarz J., Paul W., Stojakowska A. Biochem. Syst. Ecol., 2019, 86, 103922
  • Associations between root-inhabiting fungi and 40 species of medicinal plants with potential applications in the pharmaceutical and biotechnological industries Piszczek P., Kuszewska K., Błaszkowski J., Sochacka-Obruśnik A., Stojakowska A., Zubek S. Appl. Soil Ecol., 2019, 137, 69-77
  • Further sesquiterpenoids and phenolics from two species of Taraxacum F.H.Wigg. and cytotoxic activity of taraxinic acid and its derivatives

    Michalska K., Galanty A., Michalski O., Stojakowska A. Phytochem. Lett., 2019, 30, 296-301
  • Thymol derivatives from the roots of Xerolekia speciosissima an endemic species of the pre-Alpine area Kłeczek N., Malarz J., Kosecka-Strojek M., Musielak B., Stojakowska A. 2019, 30, 235-237. DOI: 10.1016/j.phytol.2019.01.010
  • Sesquiterpene lactones and phenolics from roots of Leontodon hispidus subsp. hispidus

    Michalska K., Pieron K., Stojakowska A. 2018. Nat. Prod. Commun., 13, 393-394.
  • Phenolics and terpenoids from a wild edible plant Lactuca orientalis (Boiss.) Boiss.: A preliminary study

    Stojakowska A., Michalska K., Kłeczek N., Malarz J., Beharav A. 2018. J. Food Comp. Anal., 69, 20-24.
  • Bioactive phenolics from in vitro cultures of Lactuca aculeata Boiss. et Kotschy Stojakowska A., Malarz J. 2017. Phytochem. Lett., 19, 7-11
  • Sesquiterpenoids from roots of Lactuca sativa var. angustana cv. "Gruener Stern"

    Michalska K., Michalski O., Stojakowska A. 2017, 20, 425-428. DOI 10.1016/j.phytol.2016.10.023

  • Hydroxycinnamates from elecampane (Inula helenium L.) callus culture

    Stojakowska A., Malarz J., Kiss A.K. 2016. Acta Physiol. Plant., 38, 41, DOI 10.1007/s11738-016-2069-y
  • Acylated hydroxycinnamic acid glucosides from flowers of Telekia speciosa Stojakowska A., Malarz J., Żylewski M., Kisiel W. 2015. Phytochemistry Lett., 12, 257-261
  • Chemical constituents of Lactuca dregeana Michalska K., Kisiel W., Stojakowska A. 2015. Biochem. Syst. Ecol., 59, 302-304.
  • Quantitative analysis of sesquiterpene lactones and thymol derivatives in extracts from Telekia speciosa Stojakowska A., Malarz J., Kisiel W. 2015. Phytochemistry Lett., 11, 378-383.
  • Variation of sesquiterpene lactone contents in Lactuca georgica natural populations from Armenia Beharav A., Stojakowska A., Ben-David R., Malarz J., Michalska K., Kisiel W. 2015. Genet. Resour. Crop Evol., 62, 431-441.
  • Chemical constituents from Lactuca inermis, a wild African species. Michalska K., Kisiel W.
    Biochem. Syst. Ecol., 2014, 55, 104-106.
Wszystkie publikacje
Kierownik zakładu

Prof. dr hab. Anna Stojakowska

Telefon: +48 12 6623254
E-mail: stoja@if-pan.krakow.pl

Zainteresowania badawcze

Techniki badawcze

Słowa kluczowe