Zakład Neurobiologii

 

Profil badawczy

W Zakładzie Neurobiologii zajmujemy się badaniem substancji (związków chemicznych oraz leków) pod kątem ich aktywności przeciw-depresyjnej, przeciw-lękowej, przeciw-psychotycznej w zwierzęcych modelach depresji, lęku czy schizofrenii. Badamy również potencjał neuroprotekcyjny i glioprotekcyjny substancji w modelach uszkodzeń mózgu wywołanych neurotoksyną lub gliotoksyną oraz w eksperymentalnej ischemii. Ponadto poszukujemy potencjalnych mechanizmów działania badanych związków w ww. schorzeniach.

Metody badawcze

- modele/testy do badania aktywności przeciwdepresyjnej związków oraz patogenezy depresji: chroniczny łagodny nieprzewidywalny stres, stres unieruchomienia, test preferencji sacharozy, splash test, novelty supressed feeding, test wymuszonego pływania (test Porsolta), test zawieszenia za ogon,

- testy do badania aktywności przeciwlękowej związków i patogenezy lęku i zachowań kompulsywnych: test hipertermii wywołanej stresem, test czterech płytek, test zagrzebywania kulek, wolne pole, podniesiony labirynt krzyżowy.

- testy/modele do badania aktywności przeciwpsychotycznej związków oraz patogenezy schizofrenii: aktywne unikanie, bierne unikanie, interakcje socjalne, potrząśnięcia głową (DOI), hiperaktywność lokomotoryczna, rozpoznawanie nowego obiektu, Y-maze, labirynt Morrisa.

- testy/modele do badania pamięci: Labirynt Barnesa, rotarod, test rozpoznawania nowego obiektu, Y-maze, labirynt Morrisa

- testy do badania aktywności motorycznej: aktometry automatyczne, test otwartego pola, rotarod

- charakterystyka farmakodynamiczna, biologicznie aktywnych związków chemicznych: linie komórkowe, hodowle linii komórkowych ze stabilną ekspresją genów kodujących wybrane białka; RT-PCR, Western blot, pomiar cAMP (HTRF, Glo), cGMP, IP1, wewnątrzkomórkowa mobilizacja jonów wapnia, klonowanie molekularne, mutacje punktowe, pomiar S-nitrozylacji, TR-FRET, test immunoenzymatyczny ELISA.  

- modele do badania neuroprotekcji oraz glioprotekcji; operacje stereotaktyczne na szczurach i myszach (implantacja kaniul); podania domózgowe; perfuzje szczurów i myszy; barwienia histologiczne, immunohistochemiczne i immunofluorescencyjne; barwienia kolców dendrytycznych metodą Golgiego; stereologiczna analiza komórkowa w obrazach mikroskopowych; ilościowa analiza kolców dendrytycznych w obrazach mikroskopowych; testy na żywotność i śmiertelność komórek (test MTT i LDH); ocena apoptozy i nekrozy.

Byli pracownicy Zakładu

Chorobik Paulina

Kownacka Barbara

Lech Tomasz

Legutko Beata

Marciniak Marcin

Sowa-Kućma Magdalena

Rzeźniczek Szymon

Wawrzak-Wleciał Anika

 

Doktoranci

Chruścicka Barbara

Doboszewska Urszula

Pańczyszyn-Trzewik Patrycja

Podkowa Karolina

Sławińska Anna

Woźniak Monika


Wszystkie publikacje
  • Mózg smutny, mózg radosny – czyli rozważania o tym, jak kształtują nas emocje i vice versa

    Wszechświat 124, 7-9, 217-222

    https://wszechswiat.ptpk.org/index.php/wszechswiat/article/view/1524
  • Czy warto stosować suplementację kwasami tłuszczowymi typu omega-3 i witaminą D?

    Wszechświat 124, 4-6, 147-154

    https://wszechswiat.ptpk.org/index.php/wszechswiat/article/view/1497
  • Pozytywny wplyw ogrodnictwa na psychikę - czyli kilka słów o tym, co to jest hortiterapia

    Wszechświat 123, 7-9, 2022.

    Przybliżenie tematyki terapii ogrodnictwem.

    https://wszechswiat.ptpk.org/index.php/wszechswiat/article/view/1360
  • Stres jako zagrożenie środowiskowe – jak sobie z nim radzić

    Wszechświat 123, 1-3, 2022. Katarzyna Stachowicz, Helena Domin, Bernadeta Szewczyk.

    W artykule przedstawiono podstawowe zagadnienia dotyczące stresu, czyli jak stres wpływa na organizm, jakie struktury mózgowe uczestniczą w odpowiedzi na stres, jakie neuroprzekaźniki są uwalniane w odpowiedzi na stres i jakie struktury mózgu mogą najbardziej ucierpieć w efekcie działania przewlekłego stresu. Ponadto opisano kilka sposobów, które mogą pomóc w zapobieganiu skutkom stresu przewlekłego.
  • Application potential of modulation of cyclooxygenase-2 activity: a cognitive approach

    PHMD DOI: https://doi.org/10.2478/ahem-2021-0022
  • Nieznane oblicze cyklooksygenazy

    Wszechświat,  122, 7-9, 2021

    https://wszechswiat.ptpk.org/index.php/wszechswiat/issue/view/50/61
  • Efekt fotoelektryczny sto lat później

    Wszechświat t. 122, 4-6, 2021
  • Trade‐ofs between male fertility reduction and selected growth factors or the klotho response in a lipopolysaccharide‑dependent mouse model Toxicological Research DOI: 10.1007/s43188-021-00098-x
  • Małe a cieszy – czyli o zastosowaniu nanocząsteczek w medycynie i w przemyśle

    Kosmos, 2021, 70, 49-56.

    Artykuł omawia aktualny stan wiedzy na temat zastosowania nanocząsteczek w medycynie i przemyśle.
  • Bionika - Realizacja praktycznych celów inspirowanych przyrodą

    Wszechświat t. 122, 1-3:54-58, 2021

    Artykuł omawia czym jest bionika, oraz jakie posiada zastosowania praktyczne.

    Czytelnik dowie się z artykułu między innymi czy z grzyba można zrobić cegłę?
  • Wybrane aspekty niepłodności u mężczyzn

    Wszechświat t. 122, 1-3:59-65, 2021

    Artykuł omawia problem niepłodności męskiej. W artykule podjęto próbę odpowiedzi na pytanie czy niepłodność powstaje w narządach rozrodczych czy może w mózgu.
  • Czy wirus SARS-COV-2 może wywołać schorzenia psychiczne jako powikłanie choroby COVID-19 - Rozważania teoretyczne

    Wszechświat  t. 121, 7-9:213-218, 2020

    W artykule prowadzone są rozważania teoretyczne, czy i w jaki sposób może dojść do późnych powikłań po-pandemicznych, w postaci zaburzeń psychicznych.
  • Zapominanie

    Wszechświat t. 121, 1-3:52-57, 2020

    Artykuł omawia w zwięzły sposób w jaki sposób definiujemy zapominanie, oraz rozróżnia fizjologiczne zapominanie od schorzeń typu demencyjnego. Jako kontrast  w artykule zostały przedstawione dwa schorzenia:  choroba Alzheimera, oraz zespół stresu pourazowego.

  • Wpływ mikrobiomu człowieka na umysł

    Wszechświat t. 120, 10-12, 2019

    Artykuł przybliża termin mikrobiom, oraz omawia jego rolę w organizmie ludzkim, ze szczególnym uwzględnieniem  wpływu mikrobiomu na ludzki umysł.
  • Empatia

    "Wszechświat" t. 120, nr 7-9/2019

    W artykule empatia  została omówiona w ujęciu filozoficznym, psychologicznym oraz neurobiologicznym.

    Zaprezentowano struktury mózgu zaangażowane w empatię, neurotransmitery oraz schorzenia ze zmienionym poziomem empatii.
Wszystkie publikacje
  • PNRF-103-AI-1/07, Grant Polsko-Norweski, kierownik Prof. dr hab. Andrzej Pilc, Dr hab. Katarzyna Stachowicz
    Stworzenie platformy akademickiej do odkrywania substancji działających na układy serotoninergiczne lub glutaminergiczne jako potencjalnych nowych leków przeciwdepresyjnych lub przeciwlękowych
  • KBN nr 4 P05F03517, kierownik Prof. Dr hab. Maciej Pawłowski, Dr hab. Katarzyna Stachowicz
    Tytuł: „Poszukiwanie nowych, nietypowych neuroleptyków w grupie arylo-alkilo-piperazyny z ugrupowaniami o podwyższonej aromatyczności”
  • KBN nr 3 P05F01223, kierownik dr Andrzej Bojarski. , Dr hab. Katarzyna Stachowicz
    Tytuł: „Ograniczenie swobody konformacyjnej arylopiperazyn kluczem do sterowania aktywnością wewnętrzną wobec receptorów serotoninowych 5-HT1A; nowe narzędzia w modelowaniu receptorów”
  • Grant PRELUDIUM 2016/23/N/NZ4/01337, kierownik Patrycja Pańczyszyn-Trzewik. , Dr hab. Katarzyna Stachowicz
    „Rola aktywacji nuklearnego czynnika transkrypcyjnego Nrf2 indukowanej podaniami (R,S)- Sulforafanu w regulacji zachowań typu depresyjnego w modelu usunięcia opuszek węchowych u myszy”
  • POIG:01.01.02-12-004/09-00 , Dr hab. Katarzyna Stachowicz
    Depresja- mechanizmy – terapia (DeMeTer), kierownik Prof. dr hab. Krzysztof Wędzony. Organ przyznający fundusze: Fundusze Europejskie – Program Innowacyjna Gospodarka
  • NCN 2013/09/B/NZ7/00748 i kierownik dr Andrzej Chodkowski, Dr hab. Katarzyna Stachowicz
    Synteza i biologiczna aktywność pochodnych pirolidyno-2,5-dionu o potencjalnym działaniu przeciwdepresyjnym. Warszawski Uniwersytet Medyczny, Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej
  • NCN 2016/23/B/NZ7/02916, kierownik Prof. Tomasz Bączek, Dr hab. Katarzyna Stachowicz
    Modelowanie ilościowych zależności stabilność metaboliczna-struktura chemiczna narzędziem usprawniającym opracowanie potencjalnych kandydatów na nowe leki przeciwdepresyjne i przeciwlękowe. Gdański Uniwersytet Medyczny, Wydział Farmaceutyczny
  • NCN OPUS 6, 2013/11/B/NZ7/01638, kierownik Prof. Franciszek Herold, Dr hab. Katarzyna Stachowicz
    Synteza pochodnych pirydopirymidyny ligandów o podwójnej wiązalności do 5-HT1AR oraz SERT
  • NCN, 2012/06/A/NZ7/00014, kierownik Prof. Andrzej Pilc , Dr hab. Katarzyna Stachowicz
    Trzecia grupa receptorów metabotropowych dla glutaminianu jako punkt działania przyszłych leków antypsychotycznych
  • Udział cyklooksygenazy 2 w przeciwdepresyjnym działaniu ligandów I grupy metabotropowych receptorów glutaminianergicznych. Grant: SONATA 7, Narodowe Centrum Nauki, kierownik Katarzyna Stachowicz, Dr hab. Katarzyna Stachowicz

  • , Dr Piotr Brański
    Narodowe Centrum Badań i Rozwoju 2012 – 2017 - jako kierownik zadania „Farmakodynamika”, Allosterix - „Innowacyjne terapie chorób neurodegeneracyjnych i neurorozwojowych w oparciu o modulatory allosteryczne receptorów mGlu.” Umowa: PBS1/B7/8/2012, kierownik projektu: dr M. Nowak - Selvita S.A.; 2010 - 2014 - jako wykonawca, Nr POIG.01.01.02-12-004/09-00, Działanie: 1.1, Poddziałanie 1.1.2., DeMeTer - „Depresja – mechanizmy – terapia”. Kierownik projektu: prof. dr hab. K. Wędzony 2009 - 2012 - jako kierownik zadania „Farmakodynamika”, Nr UDA-POIG.01.03.01-12-100/08-0, Działanie: 1.3, Poddziałanie 1.3.1., ModAll - „Modulacja allosteryczna – nowa strategia w farmakoterapii. Identyfikacja właściwości psychotropowych ligandów receptorów glutaminianergicznych III grupy.” Kierownik projektu: prof. dr hab. Andrzej Pilc;  Narodowe Centrum Nauki 2013 - 2016 - jako wykonawca; Platformex  - ’EXtention of academia‑based PLATFORM to antidepressant hit Discovery.’ Umowa: Pol-Nor/198887/73/2013, (realizowany wspólnie z Zakładem Biologii Medycznej Uniwersytetu w Tromso z Norwegii oraz z Zakładem Biologii Komórki Narodowego Instytutu Leków w Warszawie), kierownik projektu: prof. dr hab. A. Bojarski 2009 - 2011 - jako wykonawca; ‘Creating an academia-based platform to discover substances acting on serotonergic or glutamatergic systems as potential new antidepressant and anxiolytic drugs.’ PNRF-103-AI-1/07 from Norway through the Norwegian Financial Mechanism within the Polish-Norwegian Research Fund, (realizowany wspólnie z Zakładem Biologii Medycznej Uniwersytetu w Tromso z Norwegii oraz z Zakładem Biologii Komórki Narodowego Instytutu Leków w Warszawie), kierownik projektu: prof. dr hab. A. Bojarski 2009 - 2012 – jako wykonawca; projekt badawczy nr N N405 055737, „Agoniści receptorów mGlu 4, 7, 8 jako potencjalne leki przeciwdepresyjne i przeciwlękowe -  interakcje z układem serotoninowym”. Instytut Farmakologii PAN w Krakowie, kierownik projektu: prof. dr hab. A. Pilc 2009 - 2011 – jako wykonawca; projekt badawczy nr N N401 009536, „Behawioralne, funkcjonalne i anatomiczne konsekwencje czasowego bądź trwałego wyciszenia genów dla metabotropowych receptorów glutaminianergicznych grupy III. Rola w patomechanizmie i farmakoterapii leku i depresji”. Instytut Farmakologii PAN w Krakowie, kierownik projektu: dr J. Wierońska 2008 - 2011 – jako kierownik; projekt badawczy nr N N450 184635, „Poszukiwanie nowych ligandów mGluR2 i mGluR3 i ich charakterystyka farmakologiczna”. Instytut Farmakologii PAN w Krakowie 2006 – 2009 – jako wykonawca, Grant Fundacji na Rzecz Wspierania Rozwoju Polskiej Farmacji i Medycyny (Polfarma). 34/4/2006 „Badanie przeciwdepresyjnych własności ligandów trzeciej rodziny receptorów związanych z białkami G (GPCR) oraz ich roli w mechanizmie działania leków przeciwdepresyjnych.” Instytut Farmakologii PAN w Krakowie, kierownik projektu: prof. dr hab. A. Pilc, 2006 - 2009 – jako wykonawca, Grant KBN nr 2 P05F 019 30, "Poszukiwanie nowych ligandów receptora serotoninowego 5-HT7 o potencjalnym działaniu przeciwdepresyjnym" - Instytut Farmakologii PAN w Krakowie, kierownik projektu: dr hab. A. Bojarski 2004 - 2006 – jako  wykonawca, Grant KBN 3 P05A 077 25, „Potencjalne przeciwdepresyjne własności agonistów III grupy receptorów metabotropowych dla glutaminianu”, Instytut Farmakologii PAN w Krakowie, kierownik projektu: prof. dr hab. A. Pilc, 2003 – 2006 – jako główny wykonawca, Grant Fundacji na Rzecz Wspierania Rozwoju Polskiej Farmacji i Medycyny (Polfarma) nr 012/2002. „Ligandy receptorów serotoninowych 5-HT7 – potencjalne zastosowanie terapeutyczne oraz nowe narzędzia farmakologiczne”. Instytut Farmakologii PAN w Krakowie, kierownik projektu: dr A. Bojarski 2003 – 2006 – jako wykonawca, Grant KBN K058/P05/2003, „Badanie korelacji molekularnych i komórkowych w mechanizmie depresji, ze szczególnym uwzględnieniem roli czynników troficznych FGF i TGF-beta w hipokampie i ciele migdałowatym”, Instytut Farmakologii PAN w Krakowie, kierownik projektu: dr B. Legutko 2001  - 2003  jako główny wykonawca, Grant KBN 6 P05A 118 12, „Udział kinaz białkowych w mechanizmie działania leków przeciwdepresyjnych.” Instytut Farmakologii PAN w Krakowie, kierownik projektu: prof. dr hab. Andrzej Pilc.  2000 – 2002 – jako wykonawca, Grant KBN 4 P05A 091 17, „Wpływ antydepresantów na receptory metabotropowe grupy I dla pobudzających aminokwasów”. Instytut Farmakologii PAN w Krakowie, kierownik projektu: prof. dr hab. Andrzej Pilc. 1999 - 2000 – jako kierownik, Grant KBN 4 P05A 037 17, “Wpływ wielokrotnych podań imipraminy na aktywność CaM-KII (kinazy II zależnej od wapnia i kalmoduliny) w gęstościach postsynaptycznych izolowanych z hipokampa mózgu szczura”. Instytut Farmakologii PAN w Krakowie
Wszystkie granty
  • L’Oréal Polska Dla Kobiet i Nauki , Dr hab. Katarzyna Stachowicz
    Poniedziałek, 30 Listopada -0001
  • Nagroda zespołowa naukowa trzeciego stopnia Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, Dr hab. Katarzyna Stachowicz
    Poniedziałek, 30 Listopada -0001
  • Postdoc Research position Vanderbilt University, Dr hab. Katarzyna Stachowicz
    Poniedziałek, 30 Listopada -0001
  • 2002 – Stypendium krajowe dla młodych naukowców Fundacji na rzecz Nauki Polskiej (FNP) 2000 –Nagroda zbiorowa Wydziału Nauk Medycznych Polskiej Akademii Nauk za cykl prac pt.: „Rola glutamatergicznych receptorów metabotropowych hipokampa (mGluR) i kinazy II zależnej od wapnia i kalmoduliny w mechanizmie działania leków przeciwdepresyjnych.”2003 – Stypendium krajowe dla młodych naukowców Fundacji na rzecz Nauki Polskiej (FNP) 2002 – Stypendium krajowe dla młodych naukowców Fundacji na rzecz Nauki Polskiej (FNP) 2000 –Nagroda zbiorowa Wydziału Nauk Medycznych Polskiej Akademii Nauk za cykl prac pt.: „Rola glutamatergicznych receptorów metabotropowych hipokampa (mGluR) i kinazy II zależnej od wapnia i kalmoduliny w mechanizmie działania leków przeciwdepresyjnych.” , Dr Piotr Brański
    Poniedziałek, 30 Listopada -0001
  • Osobowość Roku 2023 Małopolski, w kategorii Nauka, Polska Press, Dr hab. Katarzyna Stachowicz
    Poniedziałek, 30 Listopada -0001
Wszystkie nagrody
Kierownik zakładu

Dr hab. Bernadeta Szewczyk

Telefon: +48 12 6623242
E-mail: szewczyk@if-pan.krakow.pl

Zainteresowania badawcze

Techniki badawcze

Słowa kluczowe