Dr hab. Katarzyna Kuter - Nowak
Kierownik pracowni
Zakład Biochemii Mózgu
Głównym celem prowadzonych badań jest poznanie mechanizmów aktywnych podczas przedklinicznej fazy choroby Parkinsona. Są to zarówno mechanizmy wywołujące degenerację neuronów, jak również mechanizmy kompensujące powoli narastający ubytek w układzie dopaminergicznym. Te przeciwstawne procesy zachodzą w mózgu jednocześnie, maskując pierwsze zmiany patologiczne i uniemożliwiają wczesne rozpoznanie choroby, a tym samym zatrzymanie lub spowolnienie jej postępowania.
Nasze badania w modelach zwierzęcych skupiały się dotychczas na kilku zagadnieniach, ważnych dla funkcjonowania szlaków nerwowych, poszczególnych grup komórek, organelli oraz białek.
Określenie mechanizmów kompensujących niewielkie ubytki neuronów dopaminergicznych w mózgu;
Ochronna rola gleju i współpraca astrocytów z neuronami w procesie kompensacji uszkodzeń układu dopaminergicznego;
Rola polaryzacji gleju w procesie degeneracji i kompensacji i możliwość farmakologicznej manipulacji;
Wpływ stylu życia w tym diety ketogenicznej i aktywności fizycznej na regenerację, neuroprotekcję i kompensację ubytków neuronów w mózgu.
Komórkowa regulacja energetyki i zapotrzebowania na poszczególne zasoby energetyczne podczas różnych stadiów degeneracji neuronów i odpowiedzi kompensacyjnej. Rola węglowodanów i tłuszczy;
Mitochondria i regulacja składu oraz aktywności enzymatycznej kompleksów oddechowych białek szlaku fosforylacji oksydatywnej;
Rola powtarzającego się, niewielkiego stresu oksydacyjnego w procesie degeneracji neuronów dopaminergicznych, prekondycjonowanie;
METODY:
· operacje stereotaktyczne mózgu szczura, jednorazowe i chroniczne domózgowe podania związków – implantacja mini-pompek osmotycznych
· sekcje mózgu (striatum, s.nigra, n. accumbens, hippocampus, cortex, cerebellum, b.olfactori, i in.) i tkanek obwodowych (serce, płuca, wątroba, nerki, mięśnie, krew)
· metody
behawioralne:
- trenowanie szczurów na bieżni
- automatyczny pomiar aktywności motorycznej (przebyty dystans,
wspięcia, czas spoczynku)
- testy zachowania asymetrycznego (rotacje, test cylindra, test wibrysowy, skilled reaching test)
- badanie drżeń ciała (Force Plate Actimeters) i drżących ruchów pyszczka (Tremolous Jaw Movements)
· histologia:
Nissl, glikogen, inne
· immunohistochemia (fluorescencja i chromogeny)
· mikroskopia świetlna, fluorescencyjna, konfokalna
· komputerowe obrazowanie skrawków mózgu, analiza morfologiczna, stereologiczne liczenie komórek, densytometria, analiza Sholla
· autoradiografia transporterów monoamin· Western blot
· hybrydyzacja in situ
· pomiar stężenia substratów energetycznych (mleczan, bursztynian, glukoza, ciała ketonowe) w tkankach i plazmie
· barwienie na obecność mitochondrialnych kompleksów oddechowych (II, IV) na skrawkach
· elektroforeza natywna, analiza wydajności i aktywności oraz składu mitochondrialnych superkompleksów i kompleksów oddechowych (Cx I, II, IV),
· 2 kierunkowa elektroforeza białek (2DBN/SDS), ilościowa analiza różnicowa białek (DIGE), identyfikacja białek (MALDI MS/MS peptide mass fingerprint),
SŁOWA KLUCZOWE:
neurodegeneracje,
kompensacje, przedkliniczna choroba Parkinsona, modele zwierzęce, glej, układ
dopaminergiczny, regulacja energetyczna, białka mitochondrialne, drżenia
-
Introduction to the Special Section on
Katarzyna Głombik, Katarzyna Kuter-Nowak
Pharmacological reports : PR, 10.1007/s43440-022-00421-9
PMID:36149597 -
The influence of preconditioning with low dose of LPS on paraquat-induced neurotoxicity, microglia activation and expression of α-synuclein and synphilin-1 in the dopaminergic system.
Katarzyna Z Kuter, Maria Śmiałowska, Krystyna Ossowska
Pharmacological reports : PR, 10.1007/s43440-021-00340-1
PMID:34762280 -
Beyond the GFAP-Astrocyte Protein Markers in the Brain.
Agnieszka M Jurga, Martyna Paleczna, Justyna Kadluczka, Katarzyna Z Kuter
Biomolecules, 1361 10.3390/biom11091361
PMID:34572572 -
Increased Beta-Hydroxybutyrate Level Is Not Sufficient for the Neuroprotective Effect of Long-Term Ketogenic Diet in an Animal Model of Early Parkinson's Disease. Exploration of Brain and Liver Energy Metabolism Markers.
Katarzyna Z Kuter, Łukasz Olech, Urszula Głowacka, Martyna Paleczna
International journal of molecular sciences, 7556 10.3390/ijms22147556
PMID:34299176 -
Overview of General and Discriminating Markers of Differential Microglia Phenotypes.
Agnieszka M Jurga, Martyna Paleczna, Katarzyna Z Kuter
Frontiers in cellular neuroscience, 10.3389/fncel.2020.00198
PMID:32848611
- Kuter, Cenci, Carta, The role of glia in Parkinson's disease: Emerging concepts and therapeutic applications, Progress in Brain Research Volume 252, 2020, Pages 131-168
-
Astrocytes and microglia in Parkinson’s disease and its animal models. In: The Neuroscience of Parkinson's Disease. Vol 2. Genetics, neurology, behavior, and diet in Parkinson’s disease, 2020, Chapter 6, pp 83-101
Katarzyna Kuter
Astrocytes and microglia in Parkinson’s disease and its animal models. In: The Neuroscience of Parkinson's Disease. Vol 2. Genetics, neurology, behavior, and diet in Parkinson’s disease, 2020, Chapter 6, pp 83-101, Editors: Colin Martin and Victor Preedy, ISBN: 978-0-12-815950-7, published by Academic Press, Imprint of Elsevier, Published Date: 18th September 2020
-
grant NCN OPUS18 2019/35/B/NZ7/02862 Ćwiczenia fizyczne jako naturalny mechanizm indukujący neuroregenerację. Poszukiwanie nowych białek markerowych i celów terapeutycznych w chorobie Parkinsona - 2020-06-19 - 2023-06-18
-
- 2018-08-03 - 2021-08-02
NCN grant, OPUS 14 [2018-08-03 do 2021-08-02] nr 2017/27/B/NZ7/00289
Tytuł: „Jak interakcja pomiędzy mikroglejem a astrocytami wpływa na funkcjonowanie neuronów w układzie dopaminergicznym. Analiza potencjalnego działania ochronnego substancji zmieniających fenotyp komórek glejowych" Wykonywany w IF PAN w Krakowie – kierownik projektu. -
MOBILNOŚĆ PLUS - 2013-09-02 - 2016-03-31
Stypendium naukowe MOBILNOŚĆ PLUS, finansowane przez MNiSW.
Tytuł: "Rola ochronna astrocytów w procesie degeneracji neuronów układu dopaminergicznego oraz w procesie funkcjonalnej kompensacji tego uszkodzenia. Badania funkcji i składu mitochondrialnych superkompleksów łańcucha oddechowego w zwierzęcych modelach wczesnej choroby Parkinsona"
Trzykrotny, półroczny pobyt w Technische Universität Darmstadt, Niemcy, w zespole Prof Norberta A. Denchera.
-
NCN grant, OPUS 3 - 2013-02-14 - 2017-02-15
Grant badawczy OPUS 3, nr 2012/05/B/NZ4/02599, finansowany przez NCN.
Tytuł: „Rola astrocytów i metabolizmu komórkowego w procesie funkcjonalnej kompensacji uszkodzenia układu dopaminergicznego mózgu szczura. Analiza ekspresji AMPK i białek regulujących metabolizm energetyczny w kontekście choroby Parkinsona." Wykonywany w IF PAN w Krakowie – kierownik projektu.
-
Zespołowa Nagroda Naukowa Wydziału V Nauk Medycznych PAN za cykl 3 publikacji pt. ”Rola astrocytów w mechanizmach kompensujących degenerację neuronów dopaminergicznych i w regulacji energetyki komórkowej układu czarno-prążkowiowego w zwierzęcym modelu wczesnej choroby Parkinsona”.
2019-12-11 -
Nagroda Dyrektora IF PAN za publikacje o wysokim IF w 2018r.
0000-00-00
Krajowa
- dr Monika Marcinkowska, Katedra Chemii Farmaceutyczne Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie
Międzynarodowa
- Prof. JM. Witkin, prof. J.Cook, Department of Chemistry and Biochemistry, University of Wisconsin-Milwaukee, Milwaukee, WI, USA
- Prof. M. Schwab, Brain Research Institute, University of Zurich